कवळी

कवळी
----------
कवळी म्हणजे कृत्रीम दातांची जोडी हा अर्थ किंवा कोणत्याही शब्दाचा अर्थ आपल्याला कुठलाही शब्दकोश वा व्युत्पत्तीकोश न पाहता कळला तर किती बरे होईल नाही का ? लहानपणी नाही का, आपल्याला मम्मम्, भुभू, पापा, भुर्र, टाटा...असे अनेक शब्द असे आपसुक कळत होते ? अन् आत्ताच का शब्दकोश, व्युत्पत्तीकोश लागावेत ?
आपण म्हणे जास्त शब्द हे association ने, संदर्भाने शिकतो. जसे वर पाहून बाळाला विचारले की पंखा कुठेय, पंखा ? तर स्मार्ट बाळ वर पाहते व वर फिरणारा पंखाच असतो, त्याकडे बोट दाखवते. असे दोन चारदा गिरवून झाले की मग ते बाळ, कोणीही विचारले की बरोबर सहज पंखा दाखवते.
चला अशा संदर्भाने "कवळी" बघू. कव व त्याच्यापुढचे एकूण शब्द शब्दकोशात आहेत: ६५. कव चा अर्थ दिलाय : वेंध, मिठी, झडप, उडी. वेंध म्हणजे भोक,छिद्र, फट अशी लहान जागा. कवेत घेणे म्हणजे मिठीत घेणे ( मिठीत फट रहात नाही), कवळी शेंग म्हणजे इतकी बारीक की अगदी फटीत मावावी, कवळणे म्हणजे इतकी घट्ट मिठी की अजिबात फट राहू नये, कवटी ने मेंदूला इतके फिट्ट केलेले असते की अजिबात पोकळी नसते ( म्हातारपणी मेंदू आकुंचतो व फट पडते व त्यात स्त्राव /hemorrhage होतो, कवडसा हा छिद्रातून येणारा प्रकाश असतो, कवन/कविता/कवि हे मिठी मारणारेच आहेत,.....तर असे एकूण ४५ (६८%) शब्द असे आढळतात की जे फटीसंबंधी आहेत.
तोंड ( दात असणारे) ही तशी एक फटच असून त्यात दात ओळीने बसलेले आहेत. मग त्या फटीत (कव) मावेल अशी कृत्रीम दातांची ती कवळीच असणार !
------------